Wat is levende literatuur?
Hoe beschrijf je vuur het meest natuurgetrouw?
Door dit virtuele papier in de brand te steken? Wie verlangt er naar een mooie beschrijving van een bloem als je de echte bloem zelf direct kunt ruiken? Waarom lezen over liefde als je zelf kunt liefhebben? Lezen over poëzie als je poëzie kunt beleven? Lezen over geluk als je het kunt zijn?
Lezen over muziek? Waarom lezen over lekker eten?…over avonturen? …over wat dan ook?
Als je het zelf direct kunt ervaren?

Waarom literatuur als je jezelf kunt lezen? Hoe prachtig de zintuigen zijn ervaar je pas als er een zintuig uitvalt of verdwijnt. Wanneer alle zintuigen wegvallen realiseer je je dat ook de afwezigheid van welke zintuiglijke indruk dan ook wordt waargenomen.
Je bent altijd de ruimte tussen de regels geweest.

‘Ja, nog iets meer naar rechts…naar achter… en een beetje rechterop…hou vast…even lachen graag…!’ En klik, zegt de fotograaf.
Wat had het ene nu met het andere te maken? , vroeg de vers geïnstalleerde burgermeester zich af op zijn balkon, dat dienst deed als emballagestation voor lege bierkratten. Zeemeeuwen vlogen van de kust naar de stad vanwege de goede patat. De associatie met Oostblokmigranten kwam op, die hun marginale bestaan bijeensprokkelden uit de bergen luxe vuilnis op elke straathoek. De dienst ‘GUM’ van de gemeentereiniging, afdeling graffiti, probeerde de tekst: ‘Het Klotst Tegen De Plinten’ van de blinde muur tegenover de ambtswoning te verwijderen met een hogedrukspuit. Door het gedruis heen klonk in de verte op het driehonderd- veertigste festivalletje van dit jaar een nasale klank van de bekende straatzanger die zijn eigen sonore stem moedwillig tot schor kraaien-gekras verdraaide zodat het net zo belazerd klonk als uit de getergde strot van protestzanger Bob. Ondertussen had op het stadhuis de kantoortuinier, na het proefballonetje een week eerder, zijn beleidsplannetjes keurig uitgezaaid bij het college van bestuur, in nette rijtjes van vier stond het nu in de ‘week’. Af en toe gieteren en alles zou vanzelf tot wasdom komen. De oorspronkelijke bewoners boekten verre reizen om het massatoerisme te ontvluchten. Misschien was de verse burgervader eigenlijk ook wel erg aan vakantie toe. Maar ja, hij vond zich zelf toch wel een echte carrièretijger. Opgelucht dat de ‘shoot’ voorbij was sloot hij zich op in het copiëeerhok om even niemand te zien.

Onderzoek naar geestige essentie is als diepzeeduiken zonder zuurstof. Bij elk antwoord kun je nog dieper duiken in de volgende vraag en je adem inhouden. De meeste mensen geven het na een paar vragen al op omdat ze bang zijn te verzuipen. Het is inderdaad adembenemend. Dat risico willen ze niet nemen. Ze haken af…duiken weg naar de oppervlakte. Dan legt nieuwsgierigheid het af tegen de angst die een kinderlijke dramatisering is. Want nog nooit ging er iemand dood aan wezenlijk onderzoek. Tijdens de hele expeditie blijf je… hier. Wat is veiliger dan hier te zijn?          Je kunt levenslang, zonder zuurstof, steeds dieper duiken in de bodemloze zee van het mysterie. Een mysterie dat, hoe dieper je duikt steeds geestiger blijkt te zijn. Wat dat geestige is valt niet zomaar te duiden. Het lijkt nog het meest op een stille lach bestaand uit pure geest zonder beperkende eigenschappen.

Illustratie: Martin Jarrie

Fantoomgenot is een vrij onbekend fenomeen. Het is een euforisch levensgevoel dat spontaan kan opkomen wanneer de terreur gestopt is en de dictatuur verdwenen. Jaren levend onder ondraaglijke druk ervaar je nu een alom afwezige lading, de hoogspanning is weggevallen. Je ervaart een ondefinieerbare bevrijding die je eerst nog niet kan plaatsen want er is geen oorzaak. Die oorzaak is juist het afwezige. Die druk kan natuurlijk alle vormen aannemen. Het kunnen familieleden zijn die terroriseren of een heel familiesysteem, leraren of een heel onderwijssysteem, politieke leiders of een heel repressiesysteem.
Mijn dagelijks fantoomgenot kan ik moeiteloos toeschrijven aan de totale afwezigheid van welk systeem dan ook in mijn leven.
Het woord systeem behelst voor mij al een vorm van geweld. Systeem impliceert sturing, controle, voorspelbaarheid, doelmatigheid, herhaling, reproductie. Kortom: op de mens toegepast leidt het tot een mechanistisch leven dat vervreemd is van elke ingeboren natuurlijkheid.
Nu zal ik niet beweren dat mensen die nooit iets hebben meegemaakt niet weten wat ze missen aan fantoomgenot.
De oorspronkelijke menselijke natuur is geen systeem.

Het lichaam leek wel een belevingswereld op zich of was de wereld een beleefd lichaam? Zo te zien regeerde het Hoofdland als een hardvochtige baas over alle lagergelegen gebiedsdelen.? Opstandigen uit de Onderbuikse gebiedsdelen, waaronder de Schaamstreek, werden door de Hoofd-Landmacht de kop ingedrukt. De Laaglanden spraken alleen lichaamstaal, waar het hoofd geen boodschap aan had. De Binnenlanden, waaronder de Maag en de Hartstreek probeerden nog te bemiddelen tussen de strijdende partijen. Het hoofd hield zich stokdoof voor gegevens uit het Binnenland. Het achterland, met de laaglanden werd volledig genegeerd en verwaarloosd. Mijden of strijden was het devies. Aan de achterkant wonen geen mensen maar achterlijken, zo redeneerde het Hoofd, aan de voorkant wordt het geld verdiend. Het Hoofdland trok alle energie naar zich toe die in het Achterland werd opgewekt. Het Hoofdland kreeg langzamerhand een waterhoofd. Het lichaam van de belevingswereld werd topzwaar, met zo’n verzwakte basis moest de faalstaat wel omvallen.

Muzoku, een gevreesd Samuraikrijger was elke dag bezig om zijn zwaard scherp te slijpen. Op de wetsteen bij de beek bereidde hij zich voor op het beslissende moment dat hij plotseling gedwongen zou worden om het zwaard te gebruiken. Twee dingen wist hij zeker, dat het totaal onverwacht en met frisse tegenzin zou zijn.
Na jaren van toegewijde slijpkunst werd de zwaardschede steeds dunner, flinterdun.
Het beslissende moment liet elke dag weer op zich wachten. Muzoku werd ouder en ouder.
De uiterste volmaaktheid naderde gestaag, het zwaard werd stilaan weggeslepen in de beek. Scherper dan verdwijnen bestond niet. Hij wist opeens dat dit het beslissende moment moest zijn waar hij zijn leven lang op gewacht had. Nog nooit had hij de beek zo helder horen klateren.

Vertaling: Miruki van Geenen-Wildesheim

Geest lijkt op een wilde tuin zonder hek, zonder toegangspoort.
Achter elke denkbeeldige horizon strekt de tuin zich nog weer verder uit.
Als ruimte al geen grens heeft, hoe zou denkbeeldige ruimte dan een einde kennen?
Geen enkele tuinman die deze natuurlijke staat beheert of beheerst. Onkruid is hier een onbekend begrip. Iedereen heeft toegang tot deze tuin en doet er goed aan de bodem alle eer te bewijzen, de mest van al onze plantaardige voorouders. Onze talloze voorouders zijn voor het begin der tijden ondergronds verrot tot goddelijke compost om ons een vrij geestesleven te geven. In deze geestige tuin kun je wild plukken. Je kunt permanent oogsten, ieder moment valt er wel ergens een rijpe geestesvrucht.
Er zijn natuurlijk ook gekken die het onkruid uitvinden en gaan wieden, onrijpe vruchten van takken rukken, bomen omzagen, de meest vreemde bloemen gaan snoeien of bladeren gaan verzamelen om in een herbarium te plakken. Ze zweren bij geestarme grond in plaats van zich te laten overwoekeren.

Je wist tot gisteren niet wat je al die tijd gemist had. Nu begrijp je niet hoe je ooit zonder hebt gekund. Opeens sprak iedereen erover…Fomo. Heb jij dat nou ook? ,hoorde je mensen tegen elkaar fluisteren. Door die geheimzinnigheid kreeg Fomo een ondefinieerbare lading. Zij…hadden dus kennelijk iets wat jij niet bezat…een Fomo?
Je wist niet eens hoe het er uit zou moeten zien. Vragen dorst je ook niet, men zou je voor achterlijk verslijten.
Misschien kon je het ding ergens bestellen? Maar de Fomo was nergens te krijgen.
Het voelde inmiddels alsof jij de enige ter wereld was die een Fomo ontbeerde.
In je wildste dromen bestelde je een exemplaar op internet.
Hij zou per post bezorgd worden. Reikhalzend keek je dagenlang uit naar het bestelbusje van de pakketbezorgers. Maar het busje kwam niet…geen Fomo. Ontroostbaar belde je in geestelijke nood de hulplijn. Aan de andere kant van de lijn werd jou met engelengeduld uitgelegd wat FOMO betekende…gewoon het FOMO-syndroom. De angst om iets te missen. Er waren zelfs al babies die aan FOMO leden, als je de andere kant van de lijn moest geloven. Je schrok opeens wakker van de deurbel met het gevoel alsof je heel wat had meegemaakt. Je opende de voordeur…er was niemand. Belletjedrukte om niets.