Na het teleurstellende succes van zijn magnum opus ‘Megalomanus’ had de IJslandse componist Snorri Gustafsdottir zich op zijn laatste stuk geworpen: ‘Collateral Damage’ zou ter gelegenheid van de eeuwwisseling in première gaan. Zijn stijl viel het best te typeren als hedendaagse neo-postmoderne klassieke avant-garde-dodecafonie.
Snorri was bij de repetities aanwezig om de dirigent bij te staan bij het instuderen van overcomplexe partituur. Er waren al twee gerenommeerde dirigenten van de oude garde overspannen weggelopen . De ene vanwege evidente onuitvoerbaarheid… onspeelbare noten, onhaalbare tempi en dynamische extremiteiten. De ander wegens een esthetisch artistiek conflict. Hij vond het niet om aan te horen, slecht geschreven en veel te lang. In krant had de maestro verklaard: “Als je zo weinig te zeggen hebt kun je dat veel beter en efficiënter doen met een summier aantal noten, dan met een met noten overladen Piepknorpartituur!”
Gustafsdottir bekend om zijn compromisloze onverzettelijkheid weigerde concessies te doen en was diep gekrenkt.
Zelfs als het instrumentarium er onder zou lijden vond hij dat dat offer gebracht moest worden voor zijn ultieme muziekgenre. Diverse instrumenten hadden al blessures opgelopen door de eindeloze rijen van repeterende noten…snaren knapten, rieten werden opgeblazen, paukenvellen tot gort geslagen…
Tenslotte werd er een jonge, pas afgestudeerde dirigent gevonden, één die nog plooibaar was en die zo’n buitenkansje niet kon weigeren…
Als dit zou slagen kon zijn carrière een vliegende start krijgen.
De jongehondachtige jongen plooide zich geheel dienstbaar naar maestro Gustafsdottir en willigde al zijn nukkige wensen en eisen in.
De orkestleden werden gesloopt gedurende dagenlange repetities.
Vanaf de eerste noot ging het concert echter totaal verkeerd… Het publiek merkte het niet omdat het de première was…men dacht dat elke misser precies zo bedoeld was…zo spontaan klonk het. Er klopte werkelijk niets van de uitvoering zoals die eindeloos was gerepeteerd. De dirigent had zich er letterlijk wanhopig doorheen geslagen. Het was de kakafonie van klank die zijn armen bespeelden.
Snorri Gustafsdottir zag groen en geel van ergernis en beende na het abrupt chaotische slot woedend de zaal uit…de zaal was uitzinnig enthousiast en bleef applaudiseren. Ze hadden de lukrake klankbrij fantastisch gevonden en riepen bis…
De onervaren dirigent nam in verlegenheid het applaus en de complimenten in ontvangst.
Ochtendkranten drukten prachtige recensies waarin de lezer werd aangeraden om vooral dit meesterwerk te gaan beluisteren onder leiding van dit pasgeboren talent. Het probleem was alleen dat dit werk onherhaalbaar was, een lukrake en eenmalige onbedoelde toevalstreffer.
Van Snorri is niets meer vernomen. Wie er bij waren vergaten het nooit. Ze wisten niet wat ze hoorden.

Een keurig geklede vijgendief gehuld in voornaam gewaad met tulband werd meermalen betrapt binnen de omheinde vijgenboomgaard, waar hij zich te goed deed aan een overvloed van overrijpe vruchten. De landeigenaar liet de insluiper door zijn personeel overmeesteren om hem aan de rechter van het dorp uit te leveren.
Zonder enig verweer of tegenstand liet de verdachte zich meevoeren.
De rechter zocht naar een verklaring, waarom deze keurige, welbespraakte verschijning zich verlaagde tot diefstal.
‘De geur trok mij hierheen’, verklaarde de verdachte oprecht naïef.
‘Ik zeg u eerlijk en oprecht, deze vijgen zijn schuldig, ze zijn te rijp… ze smeekten mij: toe, laat ons niet rotten!’
De rechter trok zijn wenkbrauwen op…
‘Zij maken een dief van mij…door zich te laten smaken…ben ik soms schuldig omdat ik zelf geen vijgenboom bezit? , sinds wanneer is het niet bezitten van een vijgenboom strafbaar, edelachtbare?’
De rechter probeer het betoog te volgen.
‘Ik bezit niets…behalve een zeer goede smaak en een scherpe neus?’…sinds wanneer zijn goede zintuigen verwijtbaar…strafbaar?’
‘Is het laten wegrotten van overrijp fruit dan niet eerder verwijtbaar?… ik kan gerust stellen dat ik vele vijgen heb gered van een zinloze ondergang!’
De rechter raakte even van zijn stuk. Was dit een advocaat van de duivel?
Wat kon je hier tegen inbrengen?
Hij herstelde zich en wilde de ondervraging voortzetten, maar de man haalde een handvol vruchten onder zijn tulband vandaan en zei:
‘Hier, proeft u zelf, dan zult u pas begrijpen waar ik het hier over heb!’
De rechter was perplex. De schaamteloosheid om hem het bewijs van de diefstal in handen te geven, een keiharde bekentenis.
‘Proeft en oordeelt u zelf..!’, zei de vijgendief rustig.
De rechter rook de hemelse geur die de vijgen omgaf, nam een voorzichtige hap…
en gaf zich over aan de sublieme smaak. Hij hield niet meer op tot alle vijgen waren verdwenen.
‘Mag ik u erop wijzen dat u zojuist het bewijs van een vermeende diefstal hebt opgegeten’, merkte de verdachte vrij moedig op.
De rechter was overweldigd door de zintuiglijke kennisvergaring en oordeelde vol overtuiging:
‘Ik verklaar u, verdachte, onschuldig als slachtoffer van deze onweerstaanbare vrucht…en verplicht bij deze de eigenaar van de verwaarloosde boomgaard zijn hekwerk weg te halen en deze uitzonderlijke vruchten met de hele gemeenschap te delen…dit is mijn vonnis…en ik stel voor om direct ter plekke erop toe te zien dat dit vonnis wordt uitgevoerd!’

Aandachtseconomie komt neer op het vermarkten van de geest.
Het is vissen met virtueel aas.
De vis hapt in de nepvlieg die alles behalve voedzaam is en alles behalve vervulling geeft.
In het land van de ongewenste financiële mogelijkheden is aandacht een betaalmiddel:
‘You have to pay attention’

Je betaalt met jouw aandacht voor reklame en je betaalt in dollars voor het ‘echte ding’ of voor een virtueel ding… Dat ding is zelden de vervulling van een wezenlijke behoefte.
Wie aandacht weet te vangen en gevangen weet te houden wint.
Of het aas negatief is of niet maakt wel zeker uit.
Negatief scoort namelijk veel beter, omdat het smaakt naar angst, de meest verslavende smaakstof. Vertrouwen smaakt nergens naar… of zo je wilt naar alles.

Het enig wezenlijke kapitaal in een menselijk bestaan is aandacht.
Weinig mensen ontdekken dat, ze raken verslaafd aan afleiding.
Ze zijn gaan geloven dat het om dingen draait.
Dan is het lastig te ontdekken, omdat het aandacht voor de aandacht vereist. Aandachtseconomie is er alleen om de aandacht af te leiden naar een virtuele vlieg, wie hapt zit aan het haakje en wordt aan het lijntje gehouden of in het leefnet.

‘Cultuur is je haar kammen in de tegenovergestelde richting dan waarin het groeit…’

Deze mooie stelling is van kunstenaar Rudi van de Wint.
We gaan er even met de stofkam doorheen om uit te kammen of er iets in zit.
Deze losse haren kwamen vrij:

*De kam als nurture, het haar als nature.

*Is cultuur het tegen de haren in strijken, de natuur een vorm opleggen?
Kunst als tegennatuur?

*Was de eerste kam een afgekloven visgraat?
Natuur als kam, gelukkige bijvangst?
Handig om de verwarde dos van gedachten los te kammen?

*Kan natuur zichzelf tegen de haren in strijken?
De zalm die tegen de stroom in naar ‘huis’ zwemt…
de wind die een bergstruikje teistert?

*Is de draad van tegendraads eigenlijk een haar?
Is niet kammen een daad van verzet van de menselijke natuur tegen de cultuur?

*Is een permanentje, het fixeren van steil haar met haarlak cultuur…kunst?
Het is zeker kunstmatig…en kunstig om soepel haar tot helm om te vormen.
De helm is zonder meer cultureel erfgoed.

*Is haar zelf geen tegendraads natuurverschijnsel, menselijk haar dat maar
doorgroeit en dus wel gekapt moet worden om er niet over te struikelen.
Het lijkt erop dat de evolutie het scheppen van de schaar afdwong door
haar maar door te laten groeien…? Natuurlijk, zo heeft ook de kou de bontjas
en de open haard nodig gemaakt. Natuur als passieve actor die alle nodige
uitvindingen dicteert.
Is de natuurlijke luiheid van mens dan oorzaak van de automatisering?

*Is dit wat de mens van het dier onderscheidt?
Dat zijn hoofd en baardhaar blijft doorgroeien?
Toegegeven, schapenhaar groeit ook door.
maar dat is dan ook een kuddebeest net als het mensachtige dier.

*Is natuur nu een haartje betoeterd om de mens als dier te beschouwen?

*De tegendraadse mens draagt een hanenkam…een kam van haar.

Dit waren wat losse haren. Nu rest de vraag, kunnen we hier een pruik van maken?